Την πλήρη δέσμευση του για άμεση επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών για το κυπριακό από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα το 2017 εξέφρασε στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος έδωσε σειρά απαντήσεων στις κατηγορίες που εξαπέλυσε εναντίον της Κύπρου ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη δική του προσφώνηση. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέδειξε τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή ενώ επιχείρησε να αποδομήσει την τουρκική θεώρηση πραγμάτων για τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η Κύπρος παραμένει η τελευταία μοιρασμένη χώρα της Ευρώπης εξαιτίας της αδιάλλακτης στάσης και των παράλογων απαιτήσεων της Τουρκίας από το 1974 μέχρι σήμερα», ανέφερε σε σχέση με το κυπριακό, σημειώνοντας ότι και οι προκάτοχοι του είχαν εποικοδομητική εμπλοκή στις προσπάθειες.
Αναφέρθηκε στην πενταμερή διάσκεψη του Κραν Μοντάνα σημειώνοντας ότι παρά τη θετική συνεισφορά της Κύπρου και την υποβολή πειστικών και ρεαλιστικών γραπτών προτάσεων, οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν λόγω της αδιάλλακτης στάσης και επιμονής της Τουρκίας να διατηρήσει την αναχρονιστική Συνθήκη Εγγυήσεως και το δικαίωμα επέμβασης, καθώς και μόνιμη παρουσία στρατευμάτων.
«Επρόκειτο για μια προσέγγιση που αντιτίθεται στην ιδιότητά μας ως Κράτους-Μέλους της ΕΕ, οι δε ακριβείς παρατηρήσεις του Γενικού Γραμματέα στις 4 Ιουνίου 2017, μετά τη συνάντηση με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, ήταν, όπως τις μεταφέρω επί λέξει: Η πρόοδος στο Κεφάλαιο της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων είναι ουσιαστικό στοιχείο για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας και για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων, σε σχέση με τη μελλοντική τους ασφάλεια», ανέφερε.
Επανέναρξη διαπραγματεύσεων σε εποικοδομητικό περιβάλλον
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε τη δέσμευση του ιδίου για άμεση επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών για το κυπριακό από το σημείο που είχαν μείνει στο Κραν Μοντάνα.
«Από αυτή την άποψη, θέλω να καλωσορίσω την πρόθεση του Γενικού Γραμματέα να αναμιχθεί προσωπικά στην επανάληψη της διαπραγματευτικής διαδικασίας, μετά την ολοκλήρωση των εσωτερικών πολιτικών διαδικασιών εντός της Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Παραμένουμε δεσμευμένοι να επαναρχίσουμε αμέσως την ειρηνευτική διαδικασία, σύμφωνα με τη σχετική αλληλοκατανόηση που επετεύχθη με τον Γενικό Γραμματέα και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στις 25 Νοεμβρίου, 2019, η οποία έθεσε τις αρχές για την επανέναρξη ενός νέου γύρου διαπραγματεύσεων», είπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, επισημαίνοντας ωστόσο ότι για να έχουν ρεαλιστική προοπτική επιτυχίας, είναι επιτακτική η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που να συμβάλλει σε εποικοδομητικές και καλή τη πίστει διαπραγματεύσεις, με ίσους όρους και όχι κάτω από συνθήκες εκφοβισμού και απειλών.
Κατηγόρησε την Τουρκία ότι προβαίνει σε σειρά προκλητικών ενεργειών που αντιτίθενται στο διεθνές δίκαιο με παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ή απειλές για άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων.
Ο νικητής τα παίρνει όλα;
«Είναι με μεγάλη λύπη που πληροφορούμαστε την αντίδραση της Τουρκίας, μέσω δημοσίων δηλώσεων του Υπουργού των Εξωτερικών της, ο οποίος υποστήριξε ότι ο διακαής πόθος και ο σκοπός τους είναι η εγκαθίδρυση ή επιβολή μιας λύσης δύο κρατών ή ενός συνομοσπονδιακού συστήματος διακυβέρνησης. Η λύπη μου έγινε μεγαλύτερη μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου της Τουρκίας κ. Ερντογάν, κατά την προσφώνησή του στη Γενική Συνέλευση των ΗΕ. Εκείνο που είναι πιο απογοητευτικό είναι η ανώφελη προσπάθεια του κ. Ερντογάν, αψηφώντας πλήρως τις ιστορικές αλήθειες, να παρουσιάσει ότι οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή οφείλονται σε μονομερείς ενέργειες που ανέλαβαν οι Έλληνες και οι Ελληνοκύπριοι», ανέφερε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, υπενθυμίζοντας την κατηγορία του Τούρκου Προέδρου ότι «κάποιες χώρες συμπεριφέρονται με τη λογική ότι ο «νικητής τα παίρνει όλα».
«Ποιά χώρα χρησιμοποιεί την ισχύ για «να τα πάρει όλα; Ποιά χώρα προτιμά μια διακρατική συμπεριφορά βασισμένη στην ισχύ παρά στους κανόνες; Πόσο αντιφατική είναι η αναφορά του κ. Ερντογάν», διερωτήθηκε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, θέτοντας μια σειρά από ερωτήματα σε σχέση με τη δράση της Άγκυρας στην Κύπρο, τη Συρία, τις ελληνικές θάλασσες και το Ιράκ.
Αυτό που είναι ακόμα πιο παράδοξο όσον αφορά την προσέγγιση του κ. Ερντογάν, είναι το σχόλιό του ότι: «... δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στις παραβιάσεις της χώρας μας και των Τουρκοκυπρίων και στο γεγονός ότι τα συμφέροντά μας αγνοούνται». Και διερωτούμαι και πάλι: Ποιού τα συμφέροντα αγνοούνται όταν οι διεκδικήσεις της Τουρκίας περιορίζουν την αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου κατά 44 τοις εκατό, εις βάρος τόσο των Ελλήνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων; Ποιού τα συμφέροντα αγνοούνται όταν η Τουρκία: Επιλέγει να αγνοεί της συγκλίσεις που επετεύχθησαν μεταξύ των δύο κοινοτήτων τόσο το 2011 και το 2015», ανέφερε χαρακτηριστικά, φέρνοντας ως παραδείγματα τη συμμετοχή της «ομόσπονδης» Κύπρου στη σύμβαση των ΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας και τον διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο από την ομόσπονδη κυβέρνηση.
Αναφέρθηκε επίσης στην πρόταση του για τη δημιουργία ενός δεσμευμένου λογαριασμού προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
«Περαιτέρω, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τις προτάσεις μου για τη δημιουργία ενός δεσμευμένου λογαριασμού προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας, στον οποίο να κατατίθενται οποιαδήποτε έσοδα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, με βάση την αναλογία πληθυσμού των συνιστώντων κρατών. Εάν δε η Τουρκία αναγνωρίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης, τότε τα εν λόγω έσοδα θα μπορούσαν να απελευθερωθούν προς όφελος των Τουρκοκυπρίων ακόμα και πριν από τη λύση του Κυπριακού προβλήματος», είπε.
Επικαλούμενος την δεδηλωμένη πρόθεση Ερντογάν για επίλυση των προβλημάτων μέσω του διαλόγου τον κάλεσε να αποδεχθεί την πρόταση για διμερή διάλογο ή παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο.
«Το διεθνές δίκαιο δεν μπορεί να εφαρμόζεται μονομερώς σύμφωνα με τις ιδιοτροπίες του καθενός. Δεν θα ήταν προς το καλύτερο όφελος όλων ναδιευθετήσουμε τις διαφορές μας σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές; Από μέρους μου, θα ήθελα να επαναλάβω για μια ακόμα φορά ότι είμαι έτοιμος να εμπλακώ σε ένα εποικοδομητικό διάλογο και/ή να συμμορφωθώ με οποιαδήποτε ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου», τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Έθεσε μάλιστα σειρά από ερωτήματα:
1. Είναι αδιαλλαξία να επιδιώκεις να εγκαθιδρύσεις ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, χωρίς οποιεσδήποτε ξένες εγγυήσεις, οποιοδήποτε δικαιώμα επέμβασης από ξένη χώρα και ελεύθερο από την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων;
Ποιό άλλο από τα 193 κράτη μέλη των ΗΕ βρίσκεται κάτω από εγγυήσεις τρίτης χώρας;
2. Είναι άδικο να υποστηρίζεις την εγκαθίδρυση ενός κανονικού κράτους, στο οποίο όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από τους πολίτες του, χωρίς ξένες εξαρτήσεις;
3. Είναι αδιαλλαξία να οραματίζεσαι την εγκαθίδρυση ενός ισχυρού συστήματος ασφάλειας, βασισμένου στον Κατασταστικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης;
4. Υπάρχει οποιοδήποτε σύνταγμα Ομόσπονδου Κράτους που να προνοεί ότι για κάθε απόφαση στο Ομοσπονδιακό Επίπεδο χρειάζεται τουλάχιστον μια θετική ψήφος από ένα των συνιστώντων μελών; Ιδιαιτέρως όταν το συνιστών μέρος ελέγχεται από τρίτη χώρα;
«Αν ο Πρόεδρος Ερντογάν θεωρεί ότι αυτό που απαιτεί για τους Τουρκοκυπρίους είναι διαλλακτικό και δίκαιο, τότε γιατί δεν παραχωρεί τα ίδια δικαιώματα και στους Κούρδους, έχοντας υπόψη ότι η δική τους αναλογία του πληθυσμού είναι περίπου η ίδια με την πληθυσμιακή αναλογία των Τουρκοκυπρίων;», διερωτήθηκε.
«Αυτό που θέλω να επαναλάβω είναι ότι, ως μια Ευρωπαϊκή χώρα και με πλήρη σεβασμό προς τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ και των ΗΕ, δεν υπήρξε ποτέ πρόθεσή μας, και ούτε θα υπάρξει, να στερήσουμε από τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας τα νόμιμά τους δικαιώματα, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και τον Καταστατικό Χάρτη των ΗΕ. Πιστεύω, νοουμένου ότι δεν θα υπάρχουν ξένες παρεμβάσεις, ότι υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ώστε να επιτευχθεί λύση που θα πραγματοποιεί το όραμα του λαού μας να ζήσει σε μια Ευρωπαϊκή χώρα, αληθινά ανεξάρτητη και κυρίαρχη», ανέφερε ο Πρόεδρος.
