Τρεις σχετικούς επεξηγηματικούς Οδηγούς με σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών σε σχέση με την εφαρμογή του Νόμου για την προστασία των Πληροφοριοδοτών, εξέδωσε σήμερα το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Σκοπός των οδηγών οι οποίοι έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου, αποτελούν εγχειρίδιο προς τους χρήστες, που επεξηγεί σε απλή γλώσσα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Νόμο, από τη σκοπιά του εργαζόμενου, του εργοδότη και των αρμόδιων αρχών.
Η νομοθεσία
Στις 4 Φεβρουαρίου 2022, τέθηκε σε ισχύ ο περί της Προστασίας Προσώπων που Αναφέρουν Παραβάσεις του Ενωσιακού και Εθνικού Δικαίου Νόμος του 2022 (Ν. 6(I)/2022) («Νόμος»). Ο Νόμος στοχεύει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού και ισχυρού νομικού πλαισίου προστασίας εκείνων των εργαζομένων στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι προβαίνουν σε αποκάλυψη πληροφοριών και στοιχείων που περιήλθαν στην κατοχή τους ή υπέπεσαν στην αντίληψή τους εντός του εργασιακού χώρου, και σχετίζονται με συγκεκριμένες παραβάσεις του ενωσιακού ή/και εθνικού δικαίου. Ενθαρρύνει και διευκολύνει τους εργαζόμενους να υποβάλλουν καταγγελίες («αναφορές») για ενδεχόμενες παραβάσεις μέσα από ασφαλείς διαδικασίες, σε εμπιστευτικό πλαίσιο. Ταυτόχρονα, ο Νόμος απαγορεύει οποιαδήποτε εκδικητική ενέργεια εναντίον τους από τους προϊστάμενους ή τους συναδέλφους τους, και προβλέπει ισχυρά μέτρα στήριξης. Σκοπός του παρόντος Οδηγού είναι να επεξηγήσει τις βασικές πρόνοιες του Νόμου και να ενημερώσει τους εργαζόμενους για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους βάσει του νόμου.
Στον Οδηγό επισημαίνεται ποια πρόσωπα μπορούν να αποκαλύψουν πληροφορίες, τι είδους παραβάσεις μπορούν να αφορούν οι πληροφορίες αυτές και πού μπορούν να απευθυνθούν. Ακολούθως, αναλύονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να προστατευτεί κάποιος, τα μέτρα προστασίας που απολαμβάνουν τα πρόσωπα αυτά, αλλά και οι συνέπειες παράβασης των προνοιών του Νόμου.
Συγκεκριμένα, πληροφοριοδότες μπορεί να είναι:
➢ εργοδοτούμενοι στον ιδιωτικό, δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα,
➢ αυτοτελώς εργαζόμενοι,
➢ μέτοχοι εταιρειών, ➢ πρόσωπα που ανήκουν στο διοικητικό/διαχειριστικό/εποπτικό όργανο ή σώμα μιας εταιρείας,
➢ εθελοντές,
➢ ασκούμενοι/ εκπαιδευόμενοι, είτε λαμβάνουν αμοιβή είτε όχι,
➢ πρόσωπα που εργάζονται υπό την εποπτεία ή τις οδηγίες αναδόχων, υπεργολάβων και προμηθευτών, «Αναφορά» είναι η υποβολή πληροφοριών/καταγγελίας σε αρμόδιο πρόσωπο από τον πληροφοριοδότη σε σχέση με ενδεχόμενες παραβάσεις.
«Δημόσια αποκάλυψη» είναι η διάθεση πληροφοριών προς το κοινό σχετικά με παραβάσεις, υπό τις προϋποθέσεις που θέτει ο Νόμος
➢ πρόσωπα που απέκτησαν τις πληροφορίες στο εργασιακό πλαίσιο αλλά πλέον δεν εργάζονται ή δεν παρέχουν τις υπηρεσίες τους στον συγκεκριμένο εργοδότη,
➢ πρόσωπα που απέκτησαν τις πληροφορίες κατά το στάδιο της διαδικασίας πρόσληψης ή οποιοδήποτε άλλο στάδιο πριν τη σύναψη της σύμβασης εργοδότησης ή έναρξης της εργασιακής σχέσης. Ο Νόμος προστατεύει επίσης και πρόσωπα τα οποία, ενώ δεν έχουν προβεί τα ίδια στην υποβολή αναφοράς ή στη δημόσια αποκάλυψη, συνδέονται με τους πληροφοριοδότες και εντάσσονται σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες:
➢ «διαμεσολαβητής», δηλαδή άτομο που έχει στηρίξει τον πληροφοριοδότη κατά την διαδικασία υποβολής της αναφοράς και έχει τηρήσει τη βοήθεια αυτή εμπιστευτική,
➢ πρόσωπα τα οποία συνδέονται με τον πληροφοριοδότη, πχ. συνάδελφοί του ή συγγενείς του εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τέταρτου βαθμού (δηλαδή γονείς, αδέρφια, θείοι, και πρώτα ξαδέρφια),
➢ νομικά πρόσωπα τα οποία ο πληροφοριοδότης έχει στην ιδιοκτησία του ή με τα οποία συνδέεται.
Παράλληλα, το Υπουργείο βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας ειδικής σελίδας εντός της επίσημης ιστοσελίδας του, όπου θα καταγράφονται όλες οι «αρμόδιες αρχές», στις οποίες οι πολίτες μπορούν να απευθυνθούν για να υποβάλουν τις καταγγελίες τους, ανάλογα με το είδος της καταγγελίας.
